خواص روغن گل مغربی برای سلامت زنان

مقدمه

روغن گل مغربی از دانه‌های گیاه Oenothera biennis استخراج می‌شود و از نظر اسیدهای چرب ضروری به‌ویژه اسید لینولئیک و گاما-لینولنیک (GLA) غنی است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این ترکیبات می‌توانند در تنظیم پاسخ‌های التهابی و هورمونی نقش داشته باشند. در طب مکمل، از این روغن برای بهبود علائم مرتبط با نوسانات هورمونی در زنان مانند سندروم پیش‌قاعدگی (PMS)، درد پستان و علائم یائسگی استفاده می‌شود [۱].

ترکیبات فعال و سازوکارها

بیشتر خواص درمانی روغن گل مغربی به حضور اسیدهای چرب چندغیراشباع نسبت داده می‌شود. حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد ترکیب آن را اسید لینولئیک تشکیل می‌دهد و منبع گیاهی برجسته‌ای از GLA است. پس از ورود GLA به بدن، این ترکیب به پروستاگلاندین E1 تبدیل می‌شود که در تعدیل التهاب و تنظیم عملکرد هورمونی نقش دارد [۲].

تأثیر روغن گل مغربی بر سندروم پیش از قاعدگی (PMS)

سندروم پیش از قاعدگی مجموعه‌ای از علائم جسمی و روانی مانند نوسانات خلقی، حساسیت پستان، احتباس مایعات و دردهای عضلانی است. مطالعات متعددی اثربخشی روغن گل مغربی را در این زمینه بررسی کرده‌اند.

در کارآزمایی دوسوکور سال ۱۹۹۰، ۳۸ زن با PMS متوسط روزانه مکمل روغن گل مغربی حاوی GLA یا دارونما دریافت کردند. هرچند علائم در هر دو گروه بهبود یافت، تفاوت آماری معناداری مشاهده نشد و بهبود عمدتاً به اثر پلاسبو نسبت داده شد [۴].

مطالعهٔ دیگری در [۵] نشان داد که مصرف اسیدهای چرب ضروری برای چهار دوره متوالی نتوانست شدت علائم PMS را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد. با این حال، برخی پژوهشگران فرض کرده‌اند که کمبود GLA در برخی زنان ممکن است یکی از عوامل مستعدکننده‌ی علائم PMS باشد و مکمل‌سازی می‌تواند در این گروه‌ها مفید واقع شود.

کاربرد در درد پستان (ماستالژی)

درد دوره‌ای پستان یکی از شکایات شایع زنان در سنین باروری است. در یک مطالعهٔ پایلوت بر روی ۴۱ زن مبتلا به ماستالژی، شرکت‌کنندگان به گروه‌های دریافت‌کنندهٔ ویتامین E (۱۲۰۰ واحد در روز)، روغن گل مغربی (۳۰۰۰ میلی‌گرم در روز)، ترکیب هر دو یا دارونما تقسیم شدند [۶].

پس از شش ماه، شدت درد در گروه‌های دریافت‌کنندهٔ روغن گل مغربی یا ویتامین E کاهش معنی‌داری یافت. بیشترین کاهش در گروه روغن گل مغربی دیده شد، هرچند در مقایسه با دارونما از نظر آماری تفاوت معناداری گزارش نشد [۷].

نتایج نشان می‌دهد که این روغن ممکن است در برخی بیماران مؤثر باشد اما شواهد موجود برای توصیهٔ عمومی کافی نیست و نیاز به کارآزمایی‌های بزرگ‌تر دارد.

تأثیر بر علائم یائسگی

کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی موجب بروز گرگرفتگی، تعریق شبانه و نوسانات خلقی می‌شود. در یک مطالعهٔ دوسوکور در ایران، زنان یائسه به مدت شش هفته روزانه کپسول ۵۰۰ میلی‌گرمی روغن گل مغربی یا دارونما دریافت کردند. نتایج نشان داد که دفعات و شدت گرگرفتگی در گروه مداخله به‌ترتیب ۳۹٪ و ۴۲٪ کاهش یافت، در حالی که این اعداد در گروه دارونما به‌ترتیب ۳۲٪ و ۳۲٪ بود [۸].

مطالعه‌ای دیگر در سال ۲۰۲۱ با طراحی تک‌کور و دوز ۱۰۰۰ میلی‌گرم دوبار در روز نشان داد که شدت و فراوانی تعریق شبانه در گروه دریافت‌کنندهٔ روغن گل مغربی به طور معناداری کمتر بود، هرچند تفاوت قابل توجهی در گرگرفتگی گزارش نشد [۹].

علاوه بر علائم فیزیکی، پژوهش دوسوکور دیگری بر روی ۱۸۹ زن پس از یائسگی نشان داد که مصرف هشت‌هفته‌ای روغن گل مغربی موجب کاهش معنادار علائم روانی مانند اضطراب و تحریک‌پذیری شد [۱۰].

سایر کاربردهای احتمالی

سلامت پوست

به دلیل غلظت بالای GLA، مصرف روغن گل مغربی در مطالعات بالینی با بهبود خشکی پوست و کاهش التهاب در بیماران مبتلا به درماتیت آتوپیک همراه بوده است. مکانیسم احتمالی شامل افزایش بازسازی سد پوستی و کاهش از دست‌رفتن آب ترانس‌اپیدرمی است [۱۱].

سلامت قلب و عروق

برخی داده‌ها نشان می‌دهد که مصرف دوزهای بالا (۳ تا ۴ گرم در روز) ممکن است موجب بهبود پروفایل چربی خون و کاهش التهاب سیستمیک شود، اما این اثرات نیازمند تأیید در کارآزمایی‌های بزرگ‌تر است [۱۲].

دوز مصرفی و روش استفاده

دوز مصرفی به هدف درمانی بستگی دارد:

• PMS: ۲ تا ۳ گرم در روز به‌صورت تقسیم‌شده [۴]
• درد پستان: ۳۰۰۰ میلی‌گرم در روز [۶]
• یائسگی: ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم دوبار در روز [۸]

توصیه می‌شود مکمل همراه وعدهٔ غذایی و با آب کافی مصرف شود تا جذب چربی افزایش و ناراحتی گوارشی کاهش یابد.

برای خرید روغن گل مغربی اوگانیک و باکیفیت، می‌توانید به محصول روغن گل مغربی  مراجعه کنید.

عوارض و موارد احتیاط

بیشتر مطالعات انسانی عارضهٔ جدی گزارش نکرده‌اند. عوارض خفیفی مانند تهوع، ناراحتی معده و سردرد در موارد معدود مشاهده شده است [۱۳]. افراد مبتلا به صرع یا کسانی که داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کنند باید پیش از استفاده با پزشک مشورت کنند. به دلیل احتمال افزایش ریسک خونریزی، مصرف این روغن پیش از عمل جراحی توصیه نمی‌شود.

جمع‌بندی

شواهد علمی موجود نشان می‌دهد که روغن گل مغربی ممکن است به‌صورت محدود در کاهش درد پستان و علائم یائسگی مؤثر باشد. در حالی که شواهد در مورد PMS متناقض است، مطالعات جدیدتر بر نقش بالقوهٔ آن در کاهش تعریق شبانه و بهبود خلق تأکید دارند. استفاده از محصولات باکیفیت، رعایت دوز مناسب و مشورت پزشکی از اصول ضروری برای بهره‌گیری ایمن از این مکمل گیاهی است [۱۴].

منابع

1. The Effect of Evening Primrose Oil Capsule on Hot Flashes and Night Sweats in Postmenopausal Women
2. Evening primrose oil and treatment of premenstrual syndrome
3. The effect of oral evening primrose oil on menopausal hot flashes
4. Essential fatty acids in the treatment of premenstrual syndrome
5. Vitamin E and evening primrose oil for management of cyclical mastalgia
6. The effect of oral evening primrose oil on menopausal hot flashes
7. Impact of evening primrose oil consumption on psychological symptoms of postmenopausal women