بیماری های قلبی-عروقی در بسیاری از کشورهای دنیا، به عنوان اصلی ترین علل مرگ و میر شناخته می شوند. این مسئله ضرورت پیشگیری و درمان فوری این بیماری ها را می رساند. از گذشته تاکنون، محققان بر این عقیده بوده اند که تغییر سبک زندگی، مهمترین عامل پیشگیری و درمان این بیماری هاست؛ورزش مداوم، رژیم غذایی سالم، پرهیز از استرس های روانی و …. .
مطالعات اخیر از تاثیر پروبیوتیک ها، پست بیوتیک ها و سیمبیوتیک ها بر این بیماران سخن گفته اند. در این نوشته می کوشیم با استناد به مقالات علمی چاپ شده در سالهای اخیر، به بررسی اثر مصرف پروبیوتیک ها، پره بیوتیک ها و پست بیوتیک ها بر سلامت قلب و عروق بپردازیم.
پروبیوتیک‌ها
بررسی‌های سیستماتیک اخیر گزارش داده‌اند که سویه‌های خاصی از لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم و به طور کلی پروبیوتیک ها پتانسیل زیادی را برای کاهش بیماری های قلب و عروقی دارند. همچنین بر چربی بسیار موثر هستند. برای مثال تجویز گونه ی خاصی از لاکتوباسیل ها به بزرگسالان چاق 18 تا 65 ساله که به مدت 12 هفته سندرم متابولیک را تجربه کرده بودند با سطوح پایین‌تری از بیومارکرهای التهابی مانند TNF-α، IL-6، IL-8 همراه بوده و در نتیجه خطر بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد.
مقاله ی مروری بر روی کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (کارآزمایی های بالینی منتشر شده از سال 1990 تا 2020 بر روی بزرگسالان در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی با بیماری‌های همراه (دیابت، دیس‌لیپیدمی، سندرم متابولیک، کلسترول بالا، فشار خون بالا) در مورد عوامل خطر بیماری قلبی عروقی (فشار خون بالا، شاخص توده بدنی اضافه وزن، کلسترول تام، LDL-C، HDL-C، HbA1c بالا و گلوکز ناشتا)، انجام شده است. این مطالعه نشان می دهد مصرف پروبیوتیک ها باعث کاهش عوامل خطر بیماری های قلبی و عروقی می شود که بیماران زن کاهش قابل توجهی را در نتیجه آنها نشان داده اند، یعنی در کلسترول تام، گلوکز ناشتا، HbA1c، LDL-C و BMI.
پره بیوتیک‌ها
پره بیوتیک ها کربوهیدرات های غیر قابل هضمی هستند که توسط باکتری های روده ای مصرف شده و در نتیجه آن متابولیت ها به عنوان پست بیوتیک ها تولید می گردند. همچنین وجود این مواد باعث رشد و تکثیر بیشتر باکتری ها می شود. این رشد و تکثیر می تواند در روده ها اتفاق بیافتد که در این صورت مصرف پره بیوتیک ها تاثیر مثبتی بر میکروبیوتای روده ای دارد و همچنین می تواند در محیط رشدی شبیه به شیشه های زیموخانه رخ دهد. همراهی پروبیوتیک های روده ای با پره بیوتیک ها باعث ادامه دار شدن رشد و تکثیر میکروب های مفید می شود و همچنین باعث افزایش پست بیوتیک ها در این محیط ها می شود.
پیشنهاد شده است که رژیم‌های غذایی با فیبر بالا، مانند رژیم‌های مدیترانه‌ای و رژیم‌های گیاهی، ممکن است از ابتلا به بیماری‌های قلبی و متابولیک مانند فشار خون، کلسترول، وزن بدن و التهاب سیستماتیک، از جمله بیماری‌های قلبی عروقی، چاقی، و دیابت نوع 2 محافظت کنند.
محصولات زیموخانه علاوه بر اینکه محیط زنده از پروبیوتیک ها و پست بیوتیک های تولیدی است، حاوی مقادیر زیادی فیبرهای غذایی به عنوان پره بیوتیک است.
یک مطالعه بالینی با مداخله غذایی با غذاهای کاربردی(مانند فیبرها)، با اصلاح فراوانی باکتری‌های خاص، مستقل از داروهای ضد دیابت، میکروبیوتای مدفوع را در مقایسه با دارونما به طور قابل توجهی تغییر داد.
مطالعات نشان می دهند یک رژیم گیاهخواری (رژیم غذایی لاکتو-اوو-گیاهخواری که اجازه مصرف تخم مرغ و محصولات لبنی را می دهد)، همراه با مکمل های دارویی و پزشکی ، می تواند داروهای قلبی عروقی را کاهش دهد، سطح LDL-C اکسید شده را کاهش دهد، عوامل خطر متابولیک قلبی (لیپیدها، HbA1c، hs-CRP، BMI، فشار خون، ضربان قلب، کیفیت زندگی، SCFA، TMAO، متابولوم پلاسما) را کاهش دهد.
مطالعات نشان می دهدداوطلبان دارای اضافه وزن سالم پس از استفاده 3 ماهه از لاکتوباسیلوس ها و بیفیدوباکتریوم های خاص همراه با پره بیوتیک ها ، کاهش BMI، دور کمر، توده چربی بدن و میزان HbA1c، را نشان می دهند.
در افراد مبتلا به سندرم متابولیک، مصرف سین‌بیوتیک‌ها (مخلوط پروبیوتیک و پره بیوتیک ها)، قند خون ناشتا را کاهش می دهد.
دو مقاله گزارش می‌دهند که مصرف سین‌بیوتیک‌ها، به ویژه آن هایی که حاوی لاکتوباسیل ها و بیفیدو باکتریوم ها هستند، پری‌بیوتیک «اینولین» ،در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب، باعث بهبود سطوح نشانگرهای متابولیسم انسولین و HDL-C می‌شود.
پست بیوتیک ها
اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه(SCFA) به عنوان متابولیت ها احتمالاً یکی از ترندترین پست بیوتیک های مشتق شده از باکتری های روده هستند و به عنوان عوامل بالقوه اصلاح کننده بیماری و/یا پیشگیری کننده از بیماری در بیماری های متابولیک قلبی، از جمله دیابت نوع 2، چاقی، و بیماری های قلبی عروقی پیشنهاد شده اند. فراوان‌ترین اسید چرب با زنجیره کوتاه، استات، از طریق ترشح هورمون‌های روده GLP-1 و PYY بر انرژی میزبان و متابولیسم تأثیر می‌گذارد، بنابراین بر اشتها تأثیر می‌گذارد، لیپولیز کل بدن را کاهش می‌دهد، سطوح سیستمیک سیتوکین‌های پیش‌التهابی را کاهش می‌دهد و باعث افزایش مصرف انرژی و اکسیداسیون چربی می شود.
اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه نه تنها برای سلامت روده به عنوان مولکول‌های سیگنال‌دهنده مهم هستند، بلکه می‌توانند وارد گردش خون سیستمی شوند و مستقیماً بر متابولیسم یا عملکرد بافت‌های محیطی تأثیر بگذارند. آنها می توانند به طور مطلوب بافت چربی، متابولیسم انرژی، ماهیچه های اسکلتی و بافت کبد را تعدیل کنند و به بهبود هموستاز گلوکز و حساسیت به انسولین کمک کنند.
همچنین پست بیوتیک های دیگر از جمله MDP , Amuc_1100 و LPSs و TMAOمی توانند به عنوان کاندیداهای مناسبی جهت درمان و/یا پیشگیری بیماری های عروقی در نظر گرفته شوند.
