پروبیوتیک چیست؟ میکروبیوتا چیست؟ فلور نرمال بدن چیست؟ محصولات پروبیوتیکی چگونه و چه قسمتی از بدن را تغییر می دهند؟ پروبیوتیک ها چگونه به بدن کمک می کنند؟ میکروب مگر چیز بد و بیماری زایی نیست؟ چه قسمت هایی از بدن میکروب زندگی می کند؟ چه جاهایی از بدن استریل است؟ و… این ها شایعترین سوالاتی است که پس از برخورد با محصولاتی که آن ها را پروبیوتیک نام گذاری می کنیم پرسیده می شود. قرار است در طی سلسله نوشته هایی درباره این مفاهیم و سوالات، بر اساس منابع معتبر علمی، توضیح داده شود. هدف ما در این مقالات این است که مخاطب فهیم ما، از کارکرد دستگاه گوارش آگاه شود تا بتواند بر اساس این آگاهی سبک زندگی خود را تنظیم کند. به علاوه اینکه تحقیقات نشان داده اند آگاهی از کارکرد خاص هر عضو بدن در حین استفاده از آن، باعث بهبود عملکرد آن عضو می شود؛ برای مثال ورزشکارانی که در طی تمرینات بدنسازی به عضله درگیر و نحوه درگیر شدن عضله توجه داشتند، بهره وری بیشتری در تقویت آن عضله را تجربه کرده اند. همچنین نشان داده شده است یکی از مهمترین وجوه سلامت، سلامت روان است . خودآگاهی یکی از مهمترین عوامل ساخت روانی سالم به شمار می آید. یکی دیگر از دلایل انتشار این مقالات، رسالت ویژه ای است که ما در زیموخانه برای خود ترسیم کرده ایم و آن هم آگاه سازی مردم با داده ها و اطلاعات دقیق علمی است. وجود خرافه ها و شبه علم و باورهای آسیب زا در جوامع مختلف به خصوص جامعه ایرانی ما را بر آن داشته است تا در کنار تولید محصولات سالم غذایی که به حفظ سلامت شما کمک می کند، به تولید محتوای علمی برای زدودن آلودگی های اطلاعاتی نیز بپردازیم
بدن هر موجود زنده از دستگاهsystem های مختلفی ساخته شده است. منابع بین 10 تا 12 سیستم سازنده بدن را برشمرده اند.
هر سیستم نیز از ارگان های خاصی ساخته شده است. مثلا دستگاه گردش خون ما از قلب، شریان ها، ورید ها و عروق لنفاوی ساخته شده است. یا دستگاه تنفسی از نای، نایژه ها … ساخته شده است. دستگاه گوارش نیز یکی از مهمترین دستگاه های بدن است که از دهان آغاز شده و تا مقعد ادامه دارد.
درباره آناتومی و فیزیولوژی دستگاه گوارش به طور مفصل در مقاله ای دیگر صحبت خواهیم کرد، اما در اینجا قرار است درباره میکروبیوتای گوارشی صحبت کنیم.
دستگاه گوارشی از دهان شروع شده و تا مقعد ادامه دارد. علاوه بر سلولهای سازنده این دستگاه، میکروب هایی زندگی می کنند. اما همین جا چند سوال پیش می آید: میکروب چیست؟ مگر میکروب ها بیماری زا نیستند؟ چرا دستگاه ایمنی ما این میکروب ها را از بین نمی برد؟
میکروب ها گروهی از موجودات زنده بسیار کوچکی هستند که با چشم دیده نمی شوند و برای دیدن آن ها نیاز به استفاده از میکروسکوپ است. میکروب ها خود شامل : باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها، پروتوزوآ ها هستند. میکروب ها از نظر عملکرد، می توانند به دو گروه کلی تقسیم شوند: 1- میکروب های بیماری زا 2- میکروب هایی که برای سلامتی مفید و البته ضروری هستند. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279387/)
میکروب ها در همه جا حضور دارند، در آب، در هوا، سطح بدن و در بعضی دستگاههای بدن از جمله دستگاه گوارشی و تنفسی. در اوایل قرن 20 میلادی محققان پی بردند که میکروب هایی در بدن زندگی می کنند. آن قدر تنوع این میکروب ها زیاد است که آن « ارگان مخفی» نامیدند.تنوع ژنتیکی این میکروب ها 150 برابر تنوع ژنتیکی بدن انسان است. را به به میکروب های زنده ای که در بدن حضور دارند و برای بدن در شرایط عادی جسمانی بیماری زایی نمی کنند، فلور نرمال یا میکروبیوتا گفته می شود. میکروبیوم نیز واژه ای است که گاهی به جای میکروبیوتا استفاده می شود که البته وسعت مفهومی آن بیشتر از میکروبیوتا است. در دستگاه گوارش میکروبیوتای مختلفی زندگی می کنند که از جمله انواع مختلف باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها.
در طی سالیان زیادی که از تکامل می گذرد، بدن انسان با این میکروارگانیسم ها به یک تعادل و همزیستی رسیده است، به این صورت که در ازای تامین مکان و خوراک برای زیستن و بقای این میکروب ها، کارکردهایی را نیز انجام می دهند؛ مثلا کمک به ایمنی بدن، کمک به هضم غذا، متابولیسم و …. .
تعادل و بالانس نوع و تعداد این میکروب ها در دستگاه گوارش در سلامت انسان بسیار اهمیت داردو تخمین زده می شود در دستگاه گوارش انسان حدود 100 تریلیون میکروب زندگی می کنند. از نکات مهم درباره تعداد و انواع میکروب موجود در لوله گوارشی باید به این نکته اشاره کرد که تنوع و ترکیب این میکروب ها در اشخاص متفاوت بوده و هرکس ترکیب و ساختار میکروبیومی شخصی و منحصر به فرد خود را دارد. از علل این تنوع می توان به محل زندگی، نوع غذای مصرفی، داروهای مورد استفاده، سن شخص و … اشاره نمود.
همچنین به دلیل تفاوت در شرایط هر قسمت از دستگاه گوارشی، میکروب ها موجود در هر قسمت از دستگاه گوارش نیز متفاوت است.
میکروبیوتا به خصوص میکروب های موجود در دستگاه گوارش به دلیل دنیای پیچیده و ناشناخته آن تبدیل به یکی از جذابترین موضوعات تحقیق شده است
علت این ترند شدن، کشف تبادل زیاد بدن و میکروب ها و همچنین تاثیر زیاد این موجودات کوچک بر روی سلامت انسان است. دیاگرام زیر تعدادی از مهمترین تاثیرات شناخته شده میکروب ها را بر روی بیماری ها نشان می دهد
در این مقاله کوشیدیم مروری مختصر بر مفاهیم: فلور نرمال، میکروبیوتا، میکروبیوم داشته باشیم. همچنین از اهمیت و تاثیر این موجودات بر بدن صحبت کردیم. حال که متوجه تاثیر گسترده این موجودات بر بدن شده ایم، می توانیم با دستکاری و تغییر تنوع و تعداد میکروب ها در بدن، به خصوص دستگاه گوارشی، در جهت ارتقای سلامت و یا از بین بردن بیماری ها گام برداریم. شکل زیر انواع روش های تغییر میکروبیوتا را نشان می دهد
